آیین خاتمه یکصد و دهمین پروژه توسعه خوشه‌های کسب و کار کشور در بوشهر برگزار شد

آیین خاتمه یکصد و دهمین پروژه توسعه خوشه‌های کسب و کار کشور با حضور معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در بوشهر برگزار شد.

به گزارش روابط عمومي سازمان صنايع كوچك و شهرك‌هاي صنعتي ايران، در آیین خاتمه یکصد و دهمین پروژه توسعه خوشه‌های کسب و کار کشور كه روز چهارشنبه با حضور علي رسوليان در بوشهر برگزار شد، پروژه خوشه صنعتی فرآوری آبزیان بوشهر با پايان مرحله توسعه‌ خوشه‌اي خود، به‌صورت رسمي به شبكه فراگير خوشه واگذار شد.

از 526 خوشه كسب و كار شناسایی شده توسط سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در سطح کشور، تا كنون 110 پروژه توسعه خوشه‌ای خاتمه و به شبكه فراگير خوشه واگذار شده است.

همچنین در همین مدت 182 پروژه امکان سنجی توسعه خوشه‌ای خاتمه یافته و 15 پروژه نيز در 13 استان کشور در دست اجرا می‌باشد.

از میان پروژه‌های توسعه خوشه‌ای در دست اجرا نیز 5 مورد در مرحله مطالعه شناختی و 32 مورد در مرحله پیاده سازی است.

امروزه توسعه خوشه‌هاي صنعتي نقش‌ بارز و محوري در سياست‌هاي اقتصادي و صنعتي كشورهاي توسعه ‌يافته و درحال توسعه ايفا مي‌كند. اگر رويكردهاي گذشته تمركز بيشتري بر اقتصاد كلان و همين‌ طور بنگاه‌هاي بزرگ داشته‌اند، اينك كسب و كارهاي خرد و كوچك، احساس مسئوليت نسبت به افزايش قابليت رقابت اين واحدها، بهبود ارتباطات شبكه‌اي، تأكيد بر حمايت‌هاي غيرمستقيم،‌ تركيب رقابت و همكاري به منظور تقويت يادگيري و نوآوري، ارتقاء سطح همكاري واحدهاي كوچك و بزرگ و تقويت مثلث همكاري "خوشه‌ها"، "دولت" و "دانشگاه‌ها" مورد تأكيد و توجه بيشتري قرار مي‌گيرد.

بيش از سه دهه است كه توسعه صنعتي مبتني بر خوشه‌ها، به‌عنوان يك راهبرد نوين مورد توجه برنامه‌ريزان و سياستگذاران كشورهاي صنعتي و درحال توسعه قرار گرفته است. سازمان‌هاي بين‌المللي همچون سازمان توسعه صنعتي ملل متحد (يونيدو) نيز طرح‌هاي متعددي را از طريق توسعه خوشه‌هاي صنعتي در كشورهاي مختلف اجرا و حمايت كرده‌اند و در 15 سال گذشته نيز توجه به صنايع كوچك و متوسط و توسعه خوشه‌هاي صنعتي در داخل كشور توسط سازمان صنايع كوچك و شهرك‌هاي صنعتي ايران با جديت پياده سازي و اجرا شده است.

"خوشه کسب و کار" به واحدهای کسب و کار متمرکز در یک منطقه جغرافیایی که با همکاری و تکمیل فعالیت‌های یکدیگر، محصولات و یا خدمات مشابه و یا مشترکی را تولید و ارائه کرده و از چالش‌ها و فرصت‌های مشترکی نیز برخوردارند، اطلاق می‌شود.

خوشه‌های کسب و کار می‌توانند در هریک از زیربخش‌های تولیدی، صنعتی، خدماتی، کشاورزی، هنری و صنایع دستی فعال باشند. به زنجیره فعالیت‌های ارزش آفرین قابل انجام از مرحله شکل گیری تا طراحی، تولید، انبارش، حمل و نقل، بازاریابی، فروش و مصرف یک کالا یا خدمت "زنجیره ارزش در یک خوشه کسب و کار" گفته می‌شود. توسعه خوشه کسب و کار مستلزم توسعه تمامی حلقه‌های زنجیره ارزش است.

"شبکه کسب و کار" نيز به مجموعه‌ای از واحدهای کسب و کار اطلاق می‌شود که برای مواجهه با مشکلی مشترک و یا استفاده از فرصتی مشترک با هم همکاری نمایند. شبکه‌ها به دو شکل "ثبت شده" و "ثبت نشده" وجود دارند. شبکه‌ها معمولاً به‌صورت ثبت نشده شکل گرفته و در صورت اقتضاء در قالب انجمن، تعاونی، کنسرسیوم، شرکت سهامی و ... ثبت می‌شوند.

همچنين "شبکه فراگیر" به شبکه بزرگ حاصل از ائتلاف و همکاری شبکه‌های متعدد موجود در یک خوشه اطلاق می‌شود که می‌تواند در درازمدت نقش رهبری و نمایندگی خوشه را ایفا نماید. "ارائه دهندگان خدمات توسعه کسب و کار" نيز شخصیت‌های حقیقی یا حقوقی هستند که خدمات مورد نیاز بنگاه‌های تولیدی درون خوشه‌ها را در حوزه‌های متعدد کسب و کار، از جمله تأمین مواد اولیه، تأمین مالی، بهبود منابع انسانی، بهبود فنآوری، بازاریابی و ... ارائه می‌نمایند.

"توسعه خوشه‌های کسب و کار" فرآیندی 3 تا 5 ساله است که طی آن ظرفیت‌های موجود در خوشه، از طریق توانمند سازی پایا و معطوف به استفاده از فرصت‌های محیطی شکوفا می‌شود. ارتقاء سطح سرمایه اجتماعی و توسعه و بسط شبکه‌های کسب و کار در درون خوشه از محوری‌ترین فعالیت‌ها در این فرآیند شناخته می‌شوند.

"شناسایی خوشه‌های کسب و کار"، فرآیندی را شامل می‌شود که در نتیجه آن، تمامی تجمع‌های کسب و کاری قابل توسعه با استفاده از مدل توسعه خوشه‌ای، در یک منطقه، استان و یا کشور شناسایی و احصاء می‌شود و بر اساس آن، اطلاعات اولیه و پایه درخصوص خوشه‌های موجود گردآوری می‌شود. به خوشه‌هایی که در نتیجه این فرآیند شناسایی می‌شوند، اصطلاحاً "خوشه‌های شناسایی شده" گفته می‌شود.

"امکان سنجی توسعه خوشه‌های کسب و کار" نيز به فرآیندی اطلاق می‌شود که در نتیجه آن، توجیه پذیری توسعه یک خوشه شناسایی شده، مشخص می‌شود. این امکان سنجی از چهار منظر اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و اجرایی صورت می‌پذیرد. توجیه پذیر بودن توسعه یک خوشه، یکی از شروط اساسی آغاز پروژه توسعه خوشه‌ای برای آن خوشه محسوب می‌شود.

به منظور "اجراي فرآیند توسعه خوشه کسب و کار"، پروژه توسعه خوشه توسط سازمان کارگزار توسعه خوشه با انتخاب عامل توسعه خوشه و در چارچوب یک قرارداد مشخص و در قالب فازهاي کلی، شامل: مطالعه شناختی، اعتماد سازي، تدوین سند برنامه عمل، پیاده سازي و خروج عامل توسعه به اجرا درمی‌آید. این فازها غیرقابل تفکیک بوده و به‌عنوان بخش‌هاي اصلی پروژه توسعه خوشه‌ای محسوب می‌شوند.

صنعت شیلات به‌عنوان یکی از مزیت‌ها و فرصت‌های سرمایه ‌گذاری استان بوشهر با دارا بودن موقعیت و مزیت‌های ژئو استراتژیک در کشور و منطقه، مرز دریایی طولانی با دریا و شکل‌گیری و ایجاد بنگاه‌های کسب و کار در بخش‌های مختلف زنجیره تولید اعم از تولید، فرآوری و آبزی پروری تا صادرات محسوب مي‌شود.

طرح امکان سنجی خوشه كسب و كار فرآوری آبزیان بوشهر در سال‌های 1393-1392 صورت گرفت. مزیت تمرکز مکانی بیش از 300 واحد پرورش، تکثیر، عمل آوری، فرآوری و خدماتی با تولیدات متنوع آبزیان، سرمایه قابل ملاحظه بخش خصوصی در این حوزه، مناسب بودن بازار فروش در سطح بین‌المللی با توسعه خوشه‌ای و اشتغال بالا و پایدار در این حوزه، معاونت صنایع کوچک شرکت شهرک‌های صنعتي استان بوشهر را به انجام مطالعه توسعه خوشه‌ای برای این صنعت ترغيب نمود. از این رو این خوشه پس از خرما به‌عنوان دومین خوشه دارای قابلیت رشد و توسعه در استان بوشهر درنظر گرفته شد.

در این راستا مطالعه و فعالیت تیم توسعه خوشه‌ای در بهمن سال 1395 با انعقاد قرارداد فی‌مابین شرکت شهرک‌های صنعتی استان بوشهر و دانشگاه بين‌المللي خلیج فارس به‌صورت رسمی آغاز شد. اعضای تیم توسعه خوشه صنعتی فرآوری آبزیان متشکل از متخصصان شیلاتی و صنایع غذایی هستند که در این پروژه توسعه استانی مشغول به فعالیت مي‌باشند. بر اساس فرآیند مطالعه توسعه خوشه‌ای در چهار ماهه نخست، مطالعه شناختی تدوین و در مرداد سال 1396 برنامه عمل خوشه برای سال اول در کمیته راهبری به تصویب رسید.

پس از تجزیه و تحلیل محیط داخلی و خارجی خوشه و بررسی عوامل و نیروهای خرد و کلان، مهمترین نقطه فشار اصلی در بخش پرورش، "ضعف در مکانیزاسیون و مدیریت ایمن مزارع پرورش میگو" و در بخش فرآوری، "ضعف در استاندارد سازی فنی ـ آموزشی واحدهای فرآوری" شناسایی شدند.

از مهمترین استراتژی‌های طراحی شده متناسب با نقطه فشار شناسایی شده، "توانمند سازی ذینفعان در حلقه‌های پرورش و فرآوری" و "توسعه فناوری‌های نوین آبزی پروری برای بهبود تولید" می‌باشد.

این صنعت با توجه به ظرفیت‌های اشتغال، درآمدزایی و ارزآوری و در صورت برداشته شدن موانع و چالش‌های پیش رو و توسعه آن می‌تواند حرکتی در جهت شکوفایی اقتصاد ملی باشد.